Zoet, zuur, zout en bitter: we leren ze al op jonge leeftijd kennen. Maar er is nog een vijfde basissmaak die vaak wordt vergeten: umami. Zeker voor wie door long covid, chemotherapie of een hersenaandoening zijn smaak grotendeels is kwijtgeraakt, kan deze mysterieuze smaak aanvoelen als de laatste strohalm van culinaire beleving.

Ongeveer één op de twintig Nederlanders kampt met een reuk- of smaakstoornis. Voor hen smaakt eten vaak vlak, bitter of zelfs metaalachtig. Het gevolg: minder eetlust, minder plezier en in sommige gevallen ongewenst gewichtsverlies. Juist daar komt umami in beeld.

Hartig zonder zout

Umami wordt vaak gekoppeld aan de Japanse keuken, maar speelt ook in westerse gerechten een hoofdrol. Het is lastig te omschrijven, maar de meeste mensen ervaren het als een diepe, hartige smaak die andere smaken versterkt – zonder dat je extra zout hoeft toe te voegen. Denk aan Parmezaanse kaas, sojasaus, ansjovis, paddenstoelen of zongedroogde tomaten. Ingrediënten die gerechten ineens meer body geven.

Wat umami zo bijzonder maakt, is dat deze smaak minder afhankelijk is van geur. En dat is precies wat hem waardevol maakt voor mensen met reukverlies. Umami wordt direct op de tong waargenomen.

Waarom umami blijft hangen

Onderzoek laat bovendien zien dat umamisignalen langer en sterker worden vastgehouden door het zenuwstelsel. Mogelijk omdat ons lichaam deze smaak associeert met eiwitrijk, voedzaam voedsel. Al is dat niet het hele verhaal: umami zit ook in tomaten, zeewier en gefermenteerde sojaproducten.

De Britse chef-kok Ryan Riley weet uit eigen ervaring hoe ontwrichtend smaakverlies kan zijn. Hij richtte een kookschool op voor mensen die door ziekte moeite hebben met proeven. “Ik wil mensen helpen om weer plezier te beleven aan eten”, vertelt hij. “Het geheim? Voeg umami toe. Roer bijvoorbeeld eens een lepel miso door je pastasaus; ineens proef je veel meer.”

Katalysator

Volgens Riley werkt umami als een soort katalysator. “Het is alsof de andere smaken – zoet, zout en zuur – een duwtje krijgen om mee te doen. Zelfs als je smaakvermogen is aangetast, kan dat net het verschil maken.”

Wetenschappelijk onderzoek ondersteunt dat beeld. In 2020 schreven onderzoekers in vakblad Clinical Nutrition dat umamirijke maaltijden patiënten hielpen beter te eten en meer te genieten. Umami blijft langer op de tong aanwezig en stimuleert bovendien de speekselproductie, wat belangrijk is bij een droge mond. Een studie in Flavour Journal suggereert zelfs dat umami de eetlust kan vergroten.

Waar zit umami in?

Je hoeft geen sterrenchef te zijn om ermee te experimenteren. Umami vind je onder meer in tomaten (vooral zongedroogd), Parmezaan, kombu, miso, sojasaus, rundvlees, tonijn en shiitake. Soms is één kleine toevoeging al genoeg om eten weer betekenis te geven.

Bron: Radar

DEN HAAG (ANP) - De Raad van State is zeer kritisch over een voorstel van demissionair landbouwminister Femke Wiersma (BBB) om de huidige norm voor stikstofneerslag in kwetsbare natuurgebieden te vervangen door een wettelijk doel om de uitstoot te verminderen. Het natuurherstel waartoe Nederland verplicht is, kan daardoor in gevaar komen, waarschuwt de belangrijkste adviseur van het kabinet op het gebied van wetgeving in een advies.

In de wet is nu een zogenoemde kritische depositiewaarde (kdw) opgenomen. De komende jaren moet de stikstofneerslag op een steeds groter deel van de natuur onder die grenswaarde komen. De landbouw maakt hier al jaren bezwaar tegen. Boeren zouden liever zien dat er gestuurd wordt op uitstoot. Wiersma ging daar met haar wetsvoorstel in mee.

De Raad van State merkt op dat het kabinet de kdw wil vervangen door een "open geformuleerde doelstelling" om de uitstoot te verminderen. Waarborgen en concrete maatregelen om dat doel te bereiken, ontbreken in het wetsvoorstel. De raad adviseert Wiersma om het in deze vorm niet in te dienen.

BEIJING (ANP/RTR/AFP) - China legt voorlopige importheffingen op bepaalde zuivelproducten uit de Europese Unie op. De heffingen lopen uiteen van 21,9 tot 42,7 procent en gaan dinsdag in, aldus het Chinese ministerie van Handel. De voorlopige heffingen gaan ook gelden voor FrieslandCampina.

De heffingen worden opgelegd op verschillende kaas-, melk- en roomproducten uit de EU. China begon in augustus vorig jaar onderzoek naar Europese subsidies aan de zuivelsector. Volgens Beijing brengen die subsidies flinke schade toe aan de eigen zuivelindustrie. Het onderzoek moet in februari afgerond worden. Dan kunnen mogelijk definitieve heffingen komen.

Volgens gegevens van de Chinese douane is de EU de op een na grootste bron van zuivelproducten in China, na Nieuw-Zeeland.

Damien Douxchamps has added a photo to the pool:

The newly added round window and moon window are quite popular. Here's the round window, I may post the moon one later if I remember... ;-)

Something messy happens when the cat hairs of reality meet the shiny hype of smart tech

Opinion  Asimov's Three Laws of Robotics are trumped by accountancy's First Law of Finance: you must make money. iRobot, the company behind the Roomba robot vacuum cleaner, is in Chapter 11 bankruptcy, with its Chinese manufacturing partner-cum-creditor poised to pick over the bones.…

Voor gezagsgetrouwe burgers geldt dit jaar als de laatste kans om legaal vingers, handen en ogen te verliezen want vuurwerk STOPT. Na 31 december 2025 is het finito basta. Illegaal gaat de boel uiteraard en vanzelfsprekend door met de amputatiebom Cobra 6, ook na Oud en Nieuw. Maar dat doen vooral JONGEREN, die willen maar niet luisteren naar artsen of leren van krantenberichten op 1 januari en DAAROM komen chirurgen nu met de ultieme campagne om jongeren direct de dark side van de Cobra's uit te trekken en ze weer naar het licht van de sterretjes en knalerwten te begeleiden. Wat inhoudt: een EMOJI-campagne ter bewustwording van de gevaren van Cobra's en de productie van een eenarmige hoodie. Een campagne zo doordacht (want jongeren gebruiken natuurlijk emoji's en hoodies duh) dat het aantal amputaties, dat de afgelopen jaren juist toenam, wel móét gaan afnemen. Een nastrevenswaardig doel omdat het dan ook voor jongeren ineens weer leuk wordt om vrolijke Nederlandse uitdrukkingen als 'je handen dichtknijpen', 'je handen vol hebben', 'niets om handen hebben' en 'met de handen in het haar zitten' te gebruiken. Emoji's bestuderen, hoodie kopen en oppassen met Cobra's dus, beste jongeren.

Cobra, knal, bicep (ZONDER HAND)

Thomas Hawk posted a photo:

Thomas Hawk posted a photo:

Een poging van online bank Bunq om via een voorlopig getuigenverhoor te achterhalen of twee oud-medewerkers met NRC hadden gesproken, sneuvelt in de rechtbank.