Tijdens de Ierse hongersnood, bij epidemieën in IJsland of de slavernij in Trinidad: telkens blijkt hetzelfde. Vrouwen overleven mannen, zelfs als ze minder voedsel en zorg krijgen. Nieuw onderzoek wijst op een opmerkelijk biologisch voordeel van het vrouwelijk lichaam: het is beter bestand tegen ziekte, stress en honger.
Dat vrouwen gemiddeld ouder worden dan mannen, wisten we al. Maar hoe diep dat verschil verankerd zit in ons lichaam, blijkt uit nieuwe inzichten. Zelfs pasgeboren meisjes blijken in extreme omstandigheden meer overlevingskans te hebben dan jongens. De verklaring? Genetica, hormonen én de fysieke bouw van het vrouwelijk lichaam.
Sterkere afweer
Vrouwen hebben twee X-chromosomen, mannen slechts één. Op deze chromosomen staan veel afweergenen, waardoor vrouwelijke lichamen over een krachtiger en flexibeler immuunsysteem beschikken. Ze produceren meer antistoffen, hebben meer actieve witte bloedcellen en onthouden infecties beter, handig bij het afweren van virussen.
Ook het hormoon oestrogeen speelt een rol. Het versterkt de afweerreactie en kan zelfs bepaalde infecties beter helpen bestrijden. Dat verklaart waarom vrouwen gemiddeld beter reageren op vaccins en minder kans hebben op sepsis of bepaalde kankersoorten. Nadeel: ze krijgen dan weer vaker auto-immuunziekten, waarbij het immuunsysteem té actief is.
‘Vrouwelijk buffervermogen’
Onderzoekers ontdekten ook een fysiek voordeel: vrouwen hebben gemiddeld langere dunne darmen dan mannen. Daardoor kunnen ze efficiënter voedingsstoffen opnemen – cruciaal tijdens zwangerschap en borstvoeding, maar ook tijdens hongersnood. Dit past bij de zogenoemde Female Buffering Hypothesis: het idee dat het vrouwelijk lichaam geëvolueerd is om beter om te gaan met stress en tekorten.
Leefstijl speelt ook mee
Naast biologie speelt gedrag ook een rol. Mannen nemen gemiddeld meer risico’s, drinken en roken vaker en zoeken gevaarlijkere situaties op. Maar zelfs als mannen en vrouwen dezelfde leefstijl hebben, blijkt het vrouwelijke sterftecijfer nog steeds lager. De overlevingsvoorsprong zit dus dieper dan alleen gedrag.
Lang werd er in de geneeskunde nauwelijks gekeken naar de verschillen tussen mannen- en vrouwenlichamen. Maar dat verandert nu. Door meer aandacht voor vrouwelijke genetica, hormonen en fysiologie kunnen behandelingen in de toekomst beter worden afgestemd op ieders biologische realiteit en dus effectiever worden.
Bron: CNN