Wat we als kind meemaken, laten we zelden écht achter ons. Zelfs als we het idee hebben dat we onze jeugd al lang hebben verwerkt, beïnvloeden vroege ervaringen vaak diepgaand onze keuzes als volwassene, ook de keuze van een partner. En het opvallende is: dit gebeurt meestal volledig buiten ons bewustzijn.
Wie opgroeit in een omgeving met weinig emotionele aandacht, afwijzing of misbruik, ontwikkelt onzichtbare littekens. Die laten zich niet zomaar zien, maar klinken door in hoe we ons voelen over nabijheid, kwetsbaarheid en afhankelijkheid. We leren al heel vroeg, vaak nog vóór we kunnen praten, wat we van anderen kunnen verwachten. Deze verwachtingen nestelen zich diep in onze psyche.
In ons volwassen leven projecteren we die vroegere ervaringen onbewust op onze relaties. Zo kan iemand die emotioneel verwaarloosd is, zich tegelijkertijd aangetrokken én bedreigd voelen door intimiteit. Het gevolg? Je zoekt misschien een partner die net zo afstandelijk is als je ouders vroeger waren. Dat voelt "veilig", maar ook eenzaam en frustrerend.
Ook onze hechtingsstijl speelt hierin een rol. Volgens de hechtingstheorie ontstaan er vier hoofdvormen: veilig, angstig, vermijdend en angstig-vermijdend. Die stijlen kleuren hoe we omgaan met liefde, nabijheid en conflict. Iemand met een angstige hechtingsstijl, vaak ontstaan door vroege afwijzing, kan zich bijvoorbeeld wanhopig vastklampen aan een afstandelijke partner, juist omdat het zo pijnlijk vertrouwd aanvoelt.
Gelukkig is verandering mogelijk. Psychodynamische therapie biedt ruimte om die onbewuste patronen te verkennen. Door herinneringen, gevoelens, dromen en afweermechanismen onder de loep te nemen, kunnen we ontdekken waarom we steeds in dezelfde valkuilen trappen.
Therapie helpt niet alleen om inzicht te krijgen, maar ook om zachter te worden voor onszelf. In de veilige aanwezigheid van een ander kunnen we rouwen om wat we hebben gemist, én hoop ontwikkelen voor wat nog mogelijk is. Zo creëren we ruimte voor keuzes die niet voortkomen uit pijn of angst, maar uit verlangen naar verbinding en groei.
Misschien is het verleden dan niet zomaar "achter ons", maar wordt het wel een verhaal dat we kunnen herschrijven, met meer zelfkennis, compassie en regie.
Bron: Psychology Today
